მეურნეობის ტრადიციული დარგები და სამეურნეო ყოფა ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტში

ანოტაცია

ნაშრომში ეთნოგრაფიული საექსპედიციო მასალებისა და სხვა­და­სხვა წერილობითი წყაროს მონაცემების საფუძველზე, შესწავლილია ხელვა­ჩაუ­რის მუნიციპალიტეტის სამიწათმოქმედო ტრადიციები. კერძოდ, ტერი­ტო­რიაზე გავრცელებული მარცვლეული კულტურები (ფეტვი, ასლი, ღომი, ჭვავი, ქერი, პური), რომლებიც მოჰყავდათ სიმინდის კულტურის გაბატონებამდე (XIX საუკუნის მეორე ნახევარი) და სიმინდის კულტურის მოვლა-მოყვანის აგროტექ­ნიკური ცოდნა-გამოცდილებანი. მაჭახლის ხეობაში ენდემური პურეულის - მა­ხას გავრცელების მაგალითზე გამოთქმულია მოსაზრება, რომ ხეობა უნდა ჩაით­ვალოს ამ ენდემური პურეულის ლოკალურ კერად, რაც დღემდე ცნობილი არ იყო.

სარფისა და გონიოს ეთნოგრაფიული მონაცემების საფუძველზე შესწავლი­ლია რეგიონში ბრინჯის მოყვანის ისტორია და ტრადიციები. დადასტურებუ­ლია, რომ ბრინჯი გარდა შიდამოხმარებისა, საგარეო ვაჭრობის საგანიც იყო.

ნაშრომი ეხება სიმინდის კულტურის დამკვიდრებას და მის გაბატონებულ სასოფლო-სამეურნეო კულტურად გადაქცევას (XIX საუკუნის II ნახევარი), ასევე მებაღეობასა და თამბაქოს მოვლა-მოყვანას. აღნიშნულია, რომ თამბაქოს კულტუ­რა განსაკუთრებით პოპულარული იყო კოლექტივიზაციის პერიოდში, როცა ოჯახის შემოსავლის ერთ-ერთ მთავარ წყაროდ იქცა.

ნაშრომში დახასიათებულია მევენახეობა-მეღვინეობის ტრადიციები, ვაზისა და ხეხილის ჯიშები, ყურძნისა და მეხილეობის პროდუქტების დამზადებისა და მოხმარების ტრადიციები, მარნები და მათი ადგილობრივი გავრცელების კერები (ზემო ჩხუტუნეთი, სინდიეთი, კირნათი, კაპნისთავი, ჯოჭო, ორთაბათუმი). მარნებში მხოლოდ მაღლარი ყურძენი იწურებოდა და ინახებოდა. დაბლარი ვაზის ჯიშები მუნიციპალიტეტში ფართოდაა გავრცელებული 30-იანი წლების ბოლო­დან და დღემდე წამყვანი ადგილი უკავია. ნაშრომში, აგრეთვე, შესწავლილია მესაქონლეობა და მეფუტკრეობა. მეურნეობის ამ დარგებთან დაკავშირებული შრომის ორგანიზაციის ფორმები, შრომის იარაღები, წეს-ჩვეულებები, ტოპონიმი­კური მონაცემები. ნაშრომს ერთვის საილუსტრაციო მასალა.